Ermeni diasporası, 1915 ve sonrasında el konulan taşınmazlar için yeni bir hukuk mücadelesi başlatıyor. ABD’de yayımlanan New York Times (NYT) gazetesinin haberine göre, Ermeni Apostolik Kilisesi’nin iki kutsal makamından biri olan Kilikya Katolikosluğu Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.

 

Başvuruda Adana’nın Kozan ilçesindeki Kilikya Manastırı’nın mülkiyetinin iadesi talep edildi. Tarihi milattan önce üçüncü yüzyıla dayanan Kilikya Katolikosluğu’nun merkezi 1930 yılına kadar Adana’nın Kozan ilçesiydi. Tehcir ve toplu ölümlerle cemaati dramatik biçimde azalan Katolikosluk 1930’dan itibaren Lübnan’ın Antelias şehrine taşındı. Başvurunun konusu manastıra ise 1915 yılında el konulmuştu.

 

Ermeni tarihinde önemli bir yer tutan Kilikya Krallığı’nın tarihi topraklarındaki dini mülkleri geri almak Ermeni toplumu ve kilisesi için finansal açıdan olduğu kadar sembolik önem de taşıyor. Kilikya Katolikosluğu, Ermenistan sınırları içerisindeki kilise merkezi Eçmiadzin’e bağlı en yüksek derecedeki ‘kutsal makam’ konumunda.  

 

İLK KEZ DİASPORADAN

AYM’ye başvuru Katolikos I. Aram adına yapıldı. Pazartesi günü teslim edilen başvuruyu hazırlayan hukukçu ekibin başında Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) eski savcılarından Payam Akhavan yer alıyor.

 

Yine Lahey’deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcılığı’na danışmanlık görevini sürdüren Akhavan, NYT’ye yaptığı açıklamada başvuruyu, ‘Ermeni Kilisesi’nin 100 yıl önce el konulan mülklerin iadesi için Türk hukuk sistemi kullanarak ortaya koyduğu görülmemiş bir çaba’ sözleriyle niteledi.

 

NYT, başvurunun Ermeni toplumu ve Ermenistan’ın 1915’te ‘soykırımı’ anmasından birkaç gün sonra gerçekleşmesine dikkat çekti.